Đinh Yên Thảo –
Đôi năm qua, tiền ảo bitcoin trở thành một hiện tượng trên thị trường giao dịch và xu hướng xã hội của nhiều người, đặc biệt là giới trẻ. Không ít người đã táng gia bại sản theo sự trồi sụt của bitcoin và số tiền đó chạy ngược vào túi của một số triệu phú, tỉ phú phất lên từ nó. Bất kể thị trường đang lên cơn sốt như thế nào, cha đẻ của Bitcoin là Satoshi Nakamoto vẫn là một tỉ phú bí ẩn, cho đến nay vẫn chưa biết là ai.
Năm 2008, một người giấu mặt với bí danh tiếng Nhật là Satoshi Nakamoto đã đưa ra một tài liệu đầu tiên về đồng tiền ảo bitcoin và là người đầu tiên “đào” đồng tiền ảo. Cuộc nghiên cứu và các công bố của mình, Satoshi Nakamoto đưa ra khái niệm và kỹ thuật sử dụng tiền điện tử để giao dịch trực tiếp với nhau, không thông qua một hãng tài chính trung gian thứ ba như hãng tín dụng hay ngân hàng chẳng hạn.
Bitcoin được kết hợp giữa “bit”, đơn vị cơ bản trong kỹ thuật điện toán và “coin”, tức đồng tiền xu, gọi nôm na là “đồng tiền ảo”. Satoshi áp dụng việc giao dịch bitcoin dựa theo cơ sở dữ liệu blockchain, là một hệ thống cơ sở dữ liệu chủ liên kết giữa các máy con trong mạng máy điện toán. Bitcoin bắt đầu được sử dụng vào năm 2009 nhưng phải đến khoảng cuối năm 2015 nó mới bắt đầu có giá trị và giao dịch trên thị trường với giá chỉ hơn $300. Cuối tháng 11 vừa qua, một đồng bitcoin trị giá trên 64 ngàn đô la và đang dao động quanh mức 42 ngàn đô la hiện nay. Với sự tăng vọt giá cả như vậy cũng đã đủ tạo ra vô số triệu phú, tỉ phú bitcoin.
Trong đó phải kể đến cha đẻ của nó là Satoshi Nakamoto, được ước tính là nắm giữ khoảng trên dưới một triệu đồng bitcoin, tức nắm trên dưới 50 tỉ trong tay tùy theo sự biến động thời giá. Cho đến năm 2010, trước khi bitcoin bùng nổ và tăng giá chóng mặt, Satoshi Nakamoto vẫn còn hiện diện trên mạng để tiếp tục trao đổi, phát triển các thuật toán về bitcoin và thực hiện một vài giao dịch. Nhưng kể từ sau đó, Satoshi Nakamoto hoàn toàn biến mất, không để lại tung tích gì.
Satoshi Nakamoto thật sự là ai?
Satoshi Nakamoto từng công bố trước khi biệt tích giang hồ rằng, anh ta là một trung niên Nhật 37 tuổi và đang sống tại Nhật lúc bấy giờ. Nhưng điều này cũng làm nhiều người nghi ngờ vì những trao đổi và các tài liệu anh công bố, được viết bằng một khuôn mẫu tiếng Anh chuẩn mực của một người sử dụng tiếng Anh như tiếng mẹ đẻ ở trình độ rất cao. Một số chuyên viên về ngôn ngữ cũng đã phân tích khoảng 500 cuộc trao đổi của Satoshi Nakamoto trên diễn đàn và bảo rằng, cách dùng từ vựng, cú pháp của anh ta là thứ tiếng Anh của người Anh nên anh ta phải là người sống trong nhóm những quốc gia khối Thịnh vượng chung hay Liên hiệp Anh. Có người còn phân tích thời gian Satoshi Nakamoto xuất hiện trên diễn đàn và im ắng trong ngày theo các biểu đồ và chu kỳ để đoán múi giờ địa phương mà Satoshi Nakamoto sinh sống.
Những nhà lập trình từng liên lạc trao đổi vấn đề nghiên cứu và kỹ thuật về bitcoin với Satoshi Nakamoto thì đoán rằng đó phải là một nhóm chuyên viên hay nếu là một người thì phải là một thiên tài, một nhà lập trình điện toán siêu việt. Nhưng tất cả các truy lùng hay kết luận bên trên đều mang tính phỏng đoán, dù có dựa vào một số dữ liệu được phân tích.
Bên cạnh đó, cũng có vô số cơ quan truyền thông, các chuyên viên tài chính cho đến các tỉ phú liên quan đến bitcoin cũng tham gia việc truy tìm tông tích và phỏng đoán người tỉ phú giấu mặt này là ai. Nhưng cho đến nay, những người hay các khoa học gia được nhắc tên đều phủ nhận họ là Satoshi Nakamoto. Cũng có một số cá nhân tự nhận mình là người sáng chế ra bitcoin nhưng cũng không một ai trưng được các chứng cứ, giấy tờ nguyên thủy liên quan để chứng minh mình thật sự là Satoshi Nakamoto hoặc họ bị cộng đồng này lật tẩy là kẻ giả danh.
Năm 2014, giới truyền thông phát hiện ra một người đàn ông Mỹ gốc Nhật tên là Dorian Satoshi Nakamoto tại Los Angeles, có cùng tên họ Nakamoto. Các cuộc săn lùng, điện thoại và xin phỏng vấn được giới truyền thông săn đón nhưng Dorian cho biết lần đầu ông ta nghe đến từ “bitcoin” qua đứa con trai. Ông cũng là một kỹ sư lập trình và hồ sơ của ông có một khoảng trống 10 năm, nên bị nghi ngờ là thời gian dành cho việc nghiên cứu bitcoin. Tuy nhiên Satoshi Nakamoto “thật” lại một lần nữa xuất hiện và đính chính cho Dorian không phải là nhân vật mà truyền thông và giới bitcoin đang truy lùng. Rồi lại bặt tăm. Về phần Dorian Nakamoto, cộng đồng bitcoin ủng hộ ông đã bị sách nhiễu và tiết lộ về nhân thân và đời sống cá nhân nên đã vận động và quyên góp tặng ông được 100 bitcoin, đủ cho ông về hưu nếu còn giữ đến bây giờ. Ðã vài lần giới này lại xôn xao, tưởng đã tìm ra được Satoshi Nakamoto như vậy nhưng rồi cuối cùng cũng không phải.
Hồi giữa trung tuần tháng Một vừa qua là ngày kỷ niệm 13 năm giao dịch bitcoin đầu tiên, khi vào ngày 13 tháng Một năm 2009, Satoshi Nakamoto đã chuyển cho nhà khoa học điện toán Hal Finney 10 đồng bitcoin đầu tiên nhưng chưa có giá trị tiền mặt lúc bấy giờ. Ðó không là một giao dịch thương mại và tiền bạc mà là một cuộc thử nghiệm kỹ thuật và các nhu liệu điện toán giữa hai người. Hal Finney cũng được xem là người có công đóng góp rất lớn vào sự phát triển của bitcoin, tuy nhiên ông lại mất sớm vào năm 2014 trước khi trở thành một tỉ phú khi bitcoin được chính thức giao dịch trên thị trường.Năm 2010, một giao dịch lịch sử khác và được cộng đồng bitcoin xem như một “huyền thoại” khó tin khác khi kỹ sư lập trình Laszlo Hanyecz thực hiện giao dịch thương mại đầu tiên bằng tiền ảo và đặt mua hai cái pizza tại tiệm Papa John’s với giá… 10,000 bitcoin. Ðúng vậy, 10,000 bitcoin, tức khoảng trên dưới 500 triệu đô la tùy theo thời điểm giao dịch trong thời gian qua chỉ cho hai cái pizza.
Thế giới bitcoin có những điều lạ thường và biến đổi vô lường như vậy. Và dù Satoshi Nakamoto vẫn còn là một nhân vật bí ẩn thì bitcoin cũng đã từng bước trở thành một hệ thống tiền tệ tân tiến đang vận hành trong thế giới hiện đại và trở thành một hiện tượng hoàn toàn mới mẻ trong thế kỷ 21 này. Giá mà năm mới này có ai lì-xì cho chúng ta một đồng bitcoin nhỉ?
ĐYT